ΠΑΛΙΑ ΡΕΘΕΜΝΙΩΤΙΚΑ ΕΝΘΥΜΗΜΑΤΑ 1

Κατά το σχολικό χρόνο 1952 – 1953 μαθήτευα στην Η’ τάξη κλασσικού του «Γυμνασίου Αρρένων Ρεθύμνης». Έτσι το λέγαμε τότε. Αυτό στεγαζόταν στο χτίριο, που βρίσκεται στη Μοάτσου (στο Μασταμπά) και στεγάζει και τώρα Γυμνάσιο. Άλλο γυμνάσιο δε λειτουργούσε τότε στο Ρέθεμνος, παρά μόνο αυτό και το «Γυμνάσιο Θηλέων», που στεγαζόταν στο ίδιο χτίριο που και τώρα λειτουργεί γυμνάσιο στην Κουντουριώτου.  

Μαθήτευα δηλαδή στην έχτη και τελευταία τάξη του οχτατάξιου(!) γυμνάσιου. Η1 κλασσικού. Και, για να καταλάβετε πόσο πολύ υπουργείο της Παιδείας ήταν αυτό, που αποτελούσε την τότε προϊστάμενη Αρχή της Εκπαίδευσης, Σας λέω πως, ενώ τα γυμνάσια της χώρας ονομαζόταν οχτατάξια, λειτουργούσαν ως εξατάξια. Η πρώτη (εισαγωγική) τάξη τους, χαραχτηριζόταν ως τρίτη (Γ’). Η τελευταία, η έχτη,  έφερε την ονομασία ογδόη (Η’)…

 Τα δυο αυτά γυμνάσια είχαν ένα κοινό  πραχτικό τμήμα, μόνο για τις δυο τελευταίες τάξεις. Αυτό το πραχτικό βρισκόταν στο γυμνάσιο  Αρρένων κ ήταν μιχτό, με πολύ λίγα κορίτσια.  

Η δεκαετία του 1950, βρισκόταν πολύ κοντά στη Γερμανοκατοχή. Οι επιδράσεις της Κατοχής και του «εμφύλιου» ήταν ακόμη διακριτές και στην Κοινωνία και, φυσικά, στη Νεολαία.  Η ζωή ήταν πάρα πολύ δύσκολη από οικονομική και κοινωνική άποψη. Τα ήθη ακόμη αγριεμένα. Η Κοινωνία διαιρεμένη. Τα πιστόλια, για παράδειγμα, ενώ απαγορευόταν, ωστόσο  κυκλοφορούσαν ως ημιπολύτιμοι λίθοι. Πυρομαχικά βρισκόταν ακόμη και σε χέρια μαθητών. Το δε ψωμί, αν και δεν απαγορευόταν η κυκλοφορία του, ήταν ακόμη δύσκολη η προμήθειά του. Εεε, όχι και πιο δύσκολη από την προμήθεια ενός λούγκερ…

 

Τότε, οι μεν Θεολόγοι καθηγητές των Ρεθεμνιώτικων γυμνασίων είχαν μοιραστεί στις Ενορίες και κάθε Τετάρτη και Παρασκευή απόγευμα δίδασκαν Κατηχητικό, μαζί και μ’ εκπροσώπους  άλλων κλάδων της Επιστήμης. Άλλοι στην αίθουσα Τριών Ιεραρχών κι άλλοι αλλού. Και τις Κυριακές και λοιπές θρησκευτικές εορτές κήρυσσαν το Θείο Λόγο στους Ναούς. Κάτι, που δεν έχω δει να επαναλαβαίνεται εδώ και δεκαετίες…

 Θυμούμαι  το Σπύρο Θυμιανό, γαμπρό των Ανδρουλιδάκηδων. Τον Κωστή Δρακωνάκη από το Λασίθι, που με τον αριστούχο  γιο του Ανδρέα ήμαστε  συμμαθητές. Τον Κων. Πωλογιώργη, που δυσκολευόμουν να καταλάβω τα διανοήματά του. Κ οι τρεις με δίδαξαν. Κ οι τρεις έκαναν κήρυγμα στις ενορίες της Πόλης μας. Ο Δρακωνάκης μάλιστα με δίδαξε στην πρώτη και στη δεύτερη τάξη κι αρχαία Ελληνικά, από έλλειψη φιλόλογων.

 Όλους τους ευγνωμονώ. Δούλευαν ευσυνείδητα. Το ίδιο ευγνωμονώ και τα υπόλοιπα Μέλη του Συλλόγου Καθηγητών, που με δίδαξαν στους άλλους τομείς της επιστήμης.

Εξωσχολική δραστηριότητα είχαν πιο πολύ ο φυσικός Μανόλης Βογιατζάκης, που τον απασχολούσε πολύ το Ωδείο κι άλλες πνευματικές και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις. Κι ο Δημήτρης Δαφέρμος, που οργάνωνε σχολικές μουσικές, χορευτικές και θεατρικές εκδηλώσεις και παραστάσεις. Είχε μεγάλο έρωτα με το βιολί και παρέδιδε κ ιδιαίτερα μαθήματα βιολιού.

Κάθε χρόνο διοργάνωνε θεατρικές παραστάσεις κι άλλες εκδηλώσεις κατά τις Εθνικές εορτές . Μάλιστα ανέβαζε έργα πατριωτικά στη σκηνή του Γυμνασίου, που λειτουργούσε στις δυο συνεχόμενες αίθουσες διδασκαλίας του ισογείου του διδαχτηρίου στο Αρρένων. Αυτές επικοινωνούσαν μεταξύ τους με ξύλινη πτυσσόμενη πόρτα, που άνοιγε κατά τη διάρκεια των εκδηλώσεων και διπλασιαζόταν ο χώρος.

 

Κείνη, λοιπόν,  τη σχολική  χρονιά, ανέβασε και πάλι ο Δ. Δαφέρμος ένα «πατριωτικό» έργο, που όμως μου διαφεύγει ο τίτλος κ η πλοκή του. Το θέμα πάντως ήταν εθνικοπατριωτικό. Αφορούσε την ανταρσία και την καταδίωξη των ανταρτών από τη Χωροφυλακή. Μέλη του μαθητικού θιάσου με ρόλους αντάρτη – κλέφτη ήταν  ο αγαπητός  Αντώνης Μανουσάκης, συνταξιούχος τραπεζικός τώρα, κι ο υποφαινόμενος.  Το έργο απαιτούσε να είμαστε φουστανελλοφόροι. Όπως  κ η, καθόλα σεμνή κι άριστη συμμαθήτριά μας του πραχτικού τμήματος, αντάρτισσα Μαρία Βεβελάκη, κόρη του Δικηγόρου Σταύρου Βεβελάκη, καθηγήτρια συνταξιούχος, και σύζυγος του επίσης συνταξιούχου Καθηγητή Κων. Τουρνάκη.

 

 

 

 

 Φ1: Δεξιά ο γιγαντόσωμος είναι ο Αντώνης, στη μέση η Μαρία, που κάτι τους είχα ρωτήσει και περίμεν’ απάντηση. Όμως την προσοχή τους είχε τραβήξει ο φωτογράφος, που εγώ δεν είχα αντιληφτεί, και, όπως φαίνεται, δεν είχα πάρει πόζα. Μπροστά μας διακρίνεται η καταπαχτή του υποβολείου.

 

Τις  φορεσιές θαρρώ πως τις νοικιάσαμε από το φωτογραφείο, πιθανό των αδελφών Τριαντάφυλλου. Για τσαρούχια και σελαχλίκια λόγος δε γίνεται, γιατί το είδος δεν κυκλοφορούσε στην Κρήτη.  Επειδή τα πόδια μου  ήταν λιανά, κολυμπούσαν μέσα στα μακριά καλτσόν και μ’ έδειχναν πιο πολύ ως καρικατούρα, παρά ως ληστή.  Το μαχαίρι στη μέση μου, ήταν ιταλικό στιλέτο. Κειμήλιο, που είχε αποχτήσει ο  Πατέρας μου κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο στα 1916.

 Έτσι ντυμένοι, όπως φαινόμαστε στη φωτογραφία, παρελάσαμε πίσω από τη φρουρά της Σημαίας του Γυμνασίου μας. Μόνο πως εγώ κατά την παρέλαση φορούσα πλήρη την εξάρτηση (Φ2). Ενώ στη (Φ1) φωτογραφία φαίνομαι ντυμένος, όπως έπρεπε να ήμουν όταν με συνέλαβε η εξουσία!

                                  

               

 Φ2: Μετά την παρέλαση. Η φωτογραφία είναι παρμένη στη λεωφόρο Κουντουριώτη, απέναντι από το σημερινό Δημαρχείο. Πίσω κι αριστερά μου διακρίνονται τα καταστήματα της Ε.Γ.Σ.Ρ. Το ναυτάκι είναι ο γιος του αδερφού της Μάνας μου Γεωργίου Νικ. Καλλέργη Νίκος. Γεωπόνος τώρα.

 

 

Την παραμονή της 25^ης Μάρτη του 1953, δώσαμε μαθητικές παραστάσεις. Το δε απόγεμα και το βράδυ,  της  μέρας της Θρησκευτικής κ Εθνικής μεγάλης εορτής, δώσαμε και δυο «επίσημες» παραστάσεις.

Το  …απόσπασμα χωροφυλακής, που μας …καταδίωξε και μας συνέλαβε το αποτελούσαν οι τρείς  συμμαθητές μας, που μας έχουν υπό φρούρηση, όπως μας δείχνει η  φωτογραφία Φ3.

 

 Φ3.

 

Ο Γιάννης Δρανδάκης από το Ζουρίδι, που στοχεύει με το αυτόματο το …φωτογράφο, σταδιοδρόμησε στην Αστυνομία. Έγινε και πραγματικός Αστυνόμος.

Η τελευταία φορά, που το συνάντησα ήταν τον Αύγουστο του 1965, κάτω από περίεργες συνθήκες. Κείνο τον καιρό γινόταν καθημερινά  συλλαλητήρια κατά των "Αποστατών" στην Αθήνα. Ο Γιάννης ήταν επικεφαλής δύναμης Αστυνομικών, που περίμενε διαταγές στον  Αμερικής ή στον αμέσως από κάτω δρόμο. Εγώ μαζί με το μακαρίτη πολύ φίλο, συγκάτοικο, συσπουδαστή και συνάδελφό μου Μιχάλη Τρουλλινό, κατεβαίναμε αυτό το δρόμο για να πάμε στο Συλλαλητήριο.

 Οι Αστυνομικοί κατείχαν τα δυο πεζοδρόμια. Υποχρεωτικά οι πολίτες – διαβάτες έπρεπε να βαδίζουν στο κατάστρωμα του δρόμου, για ευνόητους λόγους. Η κυκλοφορία είχε διακοπεί. Κατά τη διαδρομή μας αντιληφτήκαμ’ ένα ανθυπαστυνόμο(;), που κατέβηκε από το πεζοδρόμιο. Δε δώσαμε σημασία. Αυτός έκαμε δυο – τρία βήματα προς το κέντρο του δρόμου. Έβγαλε το μαντήλι του προφασιζόμενος πως θα φυσήξει τη μύτη του. Και, όταν περνούσαμε από μπροστά του, μας είπε πνιχτά κι αποσίγανα: «Φύγετε, γιατί θα σας δείρομε σε λίγο»!

Ούτ’ εγώ, ούτε κι ο Μιχάλης κάναμε την παραμικρή κίνηση, που θα μπορούσε να προκαλέσει υποψία και να εκθέσομε τον Επικεφαλής   της Αστυνομικής δύναμης. Στο τρίτο βήμα, που έκαμα μετά το προειδοποιητικό σήμα, προσποιήθηκα πως παραπάτησα. Πήρα στροφή γύρο από τον άξονά μου κ είδα και γνώρισα το Γιάννη να επανέρχεται στο πεζοδρόμιο!…

Κείνο το βράδυ μάτωσαν πολλά κεφάλια στην προσπάθεια των διαδηλωτών να βρουν διέξοδο σωτηρίας στους μεταξύ  Σταδίου και Πανεπιστημίου κάθετους δρόμους, που ενέδρευαν και τους περίμεναν μεγάλες αστυνομικές δυνάμεις. Ενώ, άλλες δυνάμεις τους κυνηγούσαν από την Ομόνοια προς το Σύνταγμα κι άλλες από το Σύνταγμα προς την Ομόνοια. Ίσως, αν θα έλλειπε ο Γιάννης, να είχε ματώσει και το δικό μου ή του φίλου μου του Μιχάλη το κεφάλι…

Καλή σου ώρα, Γιάννη, αν ζης. Πάλι κι αν πέθανες, καλή αντάμωση…

  Δυστυχώς δε θυμούμαι τα ονόματα των δυο άλλων …αστυνομικών του θιάσου. 

 

Στο θίασο και στα χορευτικά μετείχε αρκετά μεγάλος αριθμός μαθητών – ερασιτεχνών ηθοποιών και χορευτών κατάλληλα ντυμένων μ’ εθνικές φορεσιές. Η φωτογραφία, (Φ4), μας απαθανατίζει στα σκαλοπάτια, μπροστά στη δυτική πόρτα της νότιας πλευράς του διδαχτηρίου. Κουκουβιστός δίπλα στους …αστυνομικούς ο Καθηγητής … Θιασάρχης, Σκηνοθέτης και Θεατρικός Συγγραφέας του συγκεκριμένου έργου, δραστήριος στα πνευματικά και καλλιτεχνικά δρώμενα  Δημήτρης Δαφέρμος.

 

     Φ4.

Κάποιοι(-ες) από τους(-ις) ντυμένους(-ες) με  κρητικές παραδοσιακές(;) στολές, μετείχαν και σε «Ομίλους Βρακοφόρων» υστερότερα κ είναι γνωστές οι φυσιογνωμίες τους και στο Κοινό, αλλά δε θυμούμαι τα ονόματά τους. 

Χορέψαμε όμως πάνω στη σκηνή, με λύρα και λαούτο, όπως δείχνει η  φωτογραφία Φ5:

     Φ5.      

  Κείνα τα χρόνια οι ερασιτεχνικές και μαθητικές παραστάσεις είχαν αρκετά μεγάλη προσέλευση Κοινού, γιατί ο Κόσμος έπασχε από έλλειψη πολιτιστικών κ επιμορφωτικών εκδηλώσεων. Δεν είχε ακόμα, ευτυχώς, εφευρεθεί κ επιβληθεί η τηλεόραση κι ούτε η κατοχή και χρήση  ραδιοφώνου ήταν διαδομένη στα ευρύτερα Κοινωνικά στρώμματα…                                                      

                                                                       Γράφηκε στις 16.3.2014.